10950
12.12.2019
ЗАЛКАРДЫ ЖАНДАГАН КӨЗ ИРМЕМДЕР
Чыңгыз Айтматовдун дүйнө салганын интернеттеги Орусия сайттарынын биринен окуп калдым. «Белгилүү кыргыз жана орус жазуучусу көз жумду»,- деп жазылыптыр. Жараткандын буйругу менен келишпеске айла жоктугун түшүнсөм да, көз жашымды кармана албадым.
.
Ооба, Айтматов эң бир татыктуу өмүрдү жашап өттү. Кайда барсак бетке тутунар өлкөбүздүн жана элибиздин залкар уулу эле. Дүйнөлүк адабияттын үлкөн жылдыздарынын бири болчу. Бирок, кыргыз жүрөгүнүн бир бөлүгүнө айланганын эркиме баш ийбей көз жашым кулаган ошол күнгө чейин аңдай бербептирмин.
_
Айтматовдун чыгармачылыгы, дипломатиялык ийгиликтүү кызматы, жетишкен ийгиликтери жана дүйнөлүк аброю тууралуу ким бирөө айткандай сайдын ташынан тарта баары билет эмеспи. Мен бул инсандын эң бир ыйык адамкерчилик сапаттары тууралуу көп эскерем. ***
Айтматов менен бир нече жолу жолугуу жана баарлашуу бактысы буйруганына ыраазымын. 2003-жылы Стамбулда жазуучубуздун 75 жылдык мааракесине арналган салтанатта таанышып, «жанына келсең бир киши» деген макалдын маанисин дагы тереңирээк түшүнгөн элем. Дүйнөлүк кадыр-баркы бийик кишинин ушунчалык жупунулугуна тан бергемин. Улуу-кичүү, жаш-кары дебей баарына тегиз, ыкласман мамиле жасаган жайы бар экен. Чогуу сүрөткө түшөйүн деп, бирок фотокамерамды мейманканада бөлмөдө унутуп калыптырмын. Чыкебиз мага «Барып алып кел фотоаппаратыыңды», - деп эркелеткен маанайда айтып, күтүп турганы эч эсимден кетпейт.
_
Түрктөрдө өтө сыйлуу инсандын колунан өөп, бешенсине тийгизүү салты бар экен. Бир карапайым эле Түркиялык Чыкебизге ошентип сый-урматын билдиргенде, Чыкебиз да жооп кылып анын колунан өөп, мээримдүү жылмайганы күнү бүгүнкүдөй эсимде турат. Кайда барбайлы Айтматовду Түркиялыктардын биздин жазуучу, түрк жазуучусу деп туу тутуп сыйлаганын көрүп, биз өзүбүз ошончолук аздектей албаганыбызга арданган элем.
_
Бишкекке Стамбулдан чогуу учтук. Учаардан алдын учактын капитаны атайын келип Айтматов менен учурашып, жетине албай турганына күбө болгондор канча. Эконом класста олтурган бизди да учактын кызматкерлери бизнес класстагыларды тейлегендей тейлеп жатты, көрсө залкар жазуучу биздин камыбызды ойлоп капитандан ошентип өтүнгөн экен.
уландысы⏩
