30.01.2020
Керим баатыр, алган аманатыңды майын чыгара аркала. Барган жериңди бажырайткан нугуңдан жазба. Өлкөнүн эң ири телеканалдарынын бири болгон ЭлТРдин эки тизгин, бир чылбырын ийгилик менен жөндөй бер!

06.11.2019
КАРДЕШЛЕРГЕ ТААЗИМ же #КЫРГЫЗ ӨҢҮ Түркияга сапар алдым. Бурсадагы Улуу Даг (Uludag) университетине келдик. Университет деген эле аты болбосо жетимиш миңден ашуун студенти бар, шаардын окчун жайгашкан өзүнчө калаа экен. Биз Holiday Inn отелине жайгаштык. Университеттин башкы имаратынын кире беришиндеги жаркыраган фоеде кыргыздын эки жаркын жылдызынын – Сүймөнкул Чокморов менен Таттыбүбү Турсунбаеванын фото көргөзмөсү уюштурулуптур. Айтылуу актер атабыздын келишимдүү келбети, баатыр кабак айбаты, ыманы ысык маңдайы чагылган сүрөттөрдү карап, аргасыз “Кыргыз өңү - Сүймөнкулдун өңүндөй” деген саптарын эстеп, ичимден сыймыктандым. А Таттыбүбү эжекебиз тууралуу сөз жок. Анчалык татынакай аялзаты ар дайым эле жарала бербес... Болгону 37 гана жыл өмүр сүрүптүр. Эсибизде аккуудай койкоюп, ак кайыңдай суйсайып жапжаш, супсулуу бойдон кала берди. Анын картайганда кандай болорун эч ким элестете да албайт. Көргөзмөнү Улудаг университетинин ректору, профессор Ахмет Саим Кылавуз экөөбүз ачтык. Соң эки залкарды эскерүү кечеси башталды. Кыргыз гимни жаңырганда маңдайдагы чоң экрандагы кыргыз туусунун сүрөтүнүн үстүнөн караоке сыяктуу түрк тамгалары менен ыр саптары жазылып чыгып турду, ошондуктан түрктөр да кошо ырдашты. Кожогелди акын эки талант жөнүндө мыкты маалымат даядаган экен, айтып берди. Кожекемдин алтымыштын астанасында туруп кечээ эле таптакыр билбеген түрк тилинде бүгүн түш жоруп калганына таң берип, ыраазы болдум. Жапжаш кезинде эле “убакыт өтүп кетти” деп, билимин байытууга, жаңыны өздөштүрүүгө карата көрөңгөсүн катырып, тоңдуруп, керекке жаратпай калгандар үчүн бул да өсүп-өнүгүү өмүр өткүчө токтобой турганын көрсөткөн өрнөктүү мисалдыр... Мага сөз берилгенде, каармандардын арбактарын сыйлап, атын атап, кутун сүйүнтүп, ошол аркылуу кыргыз элине карата сыйын, урматын жана сүйүүсүн туюнтканы үчүн түрк бир боорлорго чын дилден ракмат айттым. Сүймөнкул атабыз 54үндө, Таттыбүбү эжебиз 37синде жаш каза болгонун эстеп, “Түрктөрдө көз тийет деген түшүнүк барбы?” – десем ооба дешти. “Экөөнө тең көз тийген болуш керек. Көз деген төөнү казанга, адамды мазарга салат тура” – деп уладым сөзүмдү. О, Жаратканым, эли-жерибиздимыкты адамдарыбызды суук көздөрдөн асыра...

10.11.2019
ААЛАМГА ЖАҢЫ ДАРБАЗА Анкара... ТҮРКСОЙго зыярат кылдык. Уюмдун башкы катчысынын орун басары профессор Билал Чакыжы менен баарлаштык. Байыркы түрк адабиятын окуш үчүн арабча менен фарсчаны мыкты үйрөнгөн экен... Тил үйрөнөлү. Ар бир тил аркылуу ааламга жаңы дарбаза ачылат... Илим адамы менен маектешүү - чоң рахат. Илим да, акыл да жугат... #Түрксой

21.11.2019
Жеген тамак, алган билим, үйрөнгөн адеп... Кайсынысы эмнеге айланат? Ушул суроого жооп издесең жашоодо эмне маанилүү экенин дароо аңдайсың... Жакынды эмес алысты, Абийир менен намысты, Урпактарга милдетти, Бабаларга карызды... ойлогон эл болгойбуз...

07.06.2020
Эки айыл… Аркысынан беркисине көчүп келүү ар бир адамдын башында бар. Тигил айылда үй-бүлөң, жакындарың, кошуна-колоң, элиң-журтуң менен алакада аралаш жашайсың. А бул айылдагы үйүндө ар ким тек башы менен жалгыз. Эшиги кулпуланган соң бир пенде кирип, бир пенде чыкпайт. Эки айылдагы жашоонун бир маанилүү байланышы бар: беркисин оңоп алсаң, аркысы өзүнөн-өзү оңолот. Оңоо деген - күмбөз салып, эстелик тургузуп, гүлчамбар коюу эмес, жакшы, сооптуу иштерди жасап, акылды өстүрүп, рухту байытып, башкаларды жакшылыкка чакырып, жамандыктан кайтарып, күнөөлөрдөн тыйылып, парз болгон ибадаттарды аткарып кабырга эң сонун амалдарды шерик кылып кирүү. Ичиңди оңосоң – сыртың, акыретиңди оңосоң – бул дүйнөң оңолот дегендин мааниси, балким, ушунда. Акыры келериң берки айыл экенин бир саамга да унута көрбө, тууганым. Бул сенин – ныксырабай иште, оку, ибадат кыл, тообо келтир, шүгүр айт деген мотивацияң! Бул сенин – чыныгы бакытка жетүүгө берилген экинчи кайталанбас шансыңдын эскерткичи! Бул сенин - жүрөгүңдүн тазарып жана жумшарып турушунун себеби! Кирдеген жана каткан жүрөк башкарган денеден жана өмүрдөн кантип жакшылык күтөсүң? Оо, Жараткан, ар бир ишибизден, сөзүбүздөн, аракетибизден, ниетибизден, кадамыбыздан жана амалыбыздан чексиз ыраазы болгойсуң. Убактыбызды укум кылбай, берекесин берип, туура пайдалануунун насип эт! Түз жолуңа сал жана андан эч качан адаштырба. Артыбыздагы акыркы эшик жабылгандагы жана ага чейинки абал-даражабызды бийик жана зыяпаттуу кыл! Эки айыл. Аркысы – убактылуу. Беркиси – түбөлүк. Түбөлүгүбүз түз болсун, ылайым... НК, 7-июнь, 2020-жыл #ЖУМГАЛ #ДООРОНДУН_АТАСЫН_УЗАТЫП

29.03.2020
КАНТТИ ЭКЕН? Мындан көп кылым мурда жашап өткөн Асан кайгы деген атактуу акын, ойчул, даанышман бабабыздын атына бекер жерден “кайгы” деген сөз кошулуп айтылбаптыр. Анткени, ал азиз адамзаты мындай турсун кулан, коён, чымчык, бөкөн, кийик, каз-өрдөк, таш бака, ал тургай пайдасынан зыяны көп чаян, чымын, жылан, доңуз сыяктуу айбанаттардын да көргөн күнүн, туш болгон кыйынчылыгын ойлоп, жай алып жата албай кайгыга батчу тура. Жайдын күнү катуу мөндүр жаап, капилет ызгаар суук түшүп, суулар тоңуп, жерди муз каптаганда: Куйругу жок, жалы жок, Кулан байкуш кантти экен? Чымчып алар жүнү жок, Чыңырарга үнү жок, Боорунда буту жок, Жылан байкуш кантти экен? Баш калкалар үйү жок, Пааналаган жери жок, Курт-кумурска кантти экен? Уясын кар баскан чыгар, Шору таштай каткан чыгар, Муздап карга жаткан чыгар, Чымчык байкуш кантти экен? – деп жан бүткөндүн баары үчүн кыжалатчылыкка түшүптүр, кайран киши. Биз бул башкача мээримдүү, камкор, жүрөгү назик бабабызчалык сойлогон, жорткон, учкандын баарын ойлобосок да, азыркы өзгөчө кырдаалда биз үчүн алтын башын, асыл жанын тобокелге салып, кажыр-кайрат менен тынбастан иштеп жаткандарды аяп, артынан жакшы дубаларды кылалык. Карантин себеп болуп бардыгыбыз үйлөрүбүздө, жакындарыбыздын маңдай-кашында бейкапар отурганыбызда, байкуш дарыгерлер, милициялар, өзгөчө кырдаал министрлигинин кызматкерлери, аскерлер ж.б. калкты кара тумандай каптаган эпидемия коркунучун колкодон алып, күн-түн дебей эл аралап эмгек үстүндө. Коомдук транспорт токтогондуктан, алар жумушуна кантип барып-келип жатат болду экен? Кафе-ресторандар, ашканалар жабык. Анда, курсактары ачканда кайда шам-шум этишүүдө? Жаз жарымына жакындаса да суук сурданып кетпей турат. Үшүгөндө эмне кылып жылынып жатышат? *** Кир десе үйгө кирбеген, Кир дегенди тилдеген. Карантиндин тартибин, Кулак көзгө илбеген. Керек болсо көчөдө, Беткап, колкап кийбеген. Эрке элди жөнгө салам деп, Милиция байкуш кантти экен? Вирустан баары качканда, Бекинип үйдө жатканда. Белин бууп, жеңин түрүнүп, Бел болуп бейтаптарга. Вирус менен кармашкан, Коркунуч менен арбашкан. Атасы качкан жолобой, Оорулууну жандашкан. Дарттууларга кам көрүп, Дары, жайын камдашкан, Дарыгерлер кантти экен? ⬇⬇⬇

05.04.2020
КОШТОШУУ Дарыгерлерге арналат Күн батаар маал жакындап калган. Аялы Надырды дасторконго чакырды: - Тамак даяр болду. Келиңиз. Бир топ жаш кичүү болгондуктан, анан да күйөөнү сен деш оройлук катары кабылданчу чөйрөдө таалим-тарбия алгандыктан жубайы дайыма сиз деп кайрылат. Башында өөн учураганы менен, Надырдын бара-бара буга кулагы көнүп кетти. Ал тургай мындай мамиле көңүлүнө жагып, көөдөнүн көлкүтчү болду. Анткени, сөздүн мааниси ортодогу алакага аябай таасирин тийгизет экен. “Сиз” деген сөз кандай шарт, кандай абал болбосун, керек болсо казан-аяк кагышкан учурда да ортодогу сый-урматтын угут-уюткусун сактап, жашоонун берекесине себеп болот тура. Ынтымагы ысык адамдар “Эч качан сен-мен дешпедик” деп калышат го. Анын сыңарындай бирин-бири сен дешкен дос-аяштарыныкына караганда өзүнүн жары менен болгон таттуу мамилеси, Кудайга чексиз шүгүр, асман-жердей айырмаланат. - Азыр, - деди Надыр сегизинчи кабаттагы үйүнүн терезесинен эшикти караган тейде. Ал аллеяда велосипед тепкенди үйрөнүп жаткан жаш балага көмөк көрсөтүп ары-бери басып жүргөн толмоч келинди жана аларга саресеп салып бейкапар турушкан улан-кызды нааразы боло тиктеп: “Тообо, угушпайт экен да. Эшикте энесинин мурасын, атасынын алтынын таркатып жатса да үйлөрүндө отурушпайбы. Бир жумадан бери биз буларга түш же жомок айтып жатабызбы? Өздөрүн болбосо да, кошуна-колоңду, элди-журтту ойлош керек го. Көчөдө талтаңдап, балага велосипед үйрөтчү заманбы азыр?” деп ойлонду куйкасы куруша. Анан ал тазалыкка кирип, колун шашпай самындап, салааларынын арасынан бери ыкшап жууду. Демейде, минтпестен манжаларынын учун сууласа эсеп болуп, даам татмакка отура берчү, бирок, акыркы он күндөн бери колун ушинтип астейдил тазалоону адатка айлантты. Балдарынан да так ушинтүүнү талап кылып, колду мыктылап жууштун жол-жоболорун үйрөтүп койду. Дасторкон үстү дайымкыдай эле берекелүү. Жумшак нан, мөмө-жемиш, бал, каймак, быштак, салат, сүт, кургатылган өрүк жана мейиз коюлган. Аялы нокот талканынан жасаган түрк шорпосун чоң чыныга куюп, үстүнө лимон суусун сыгып, Надырдын алдына койду. Жети жашар уулунун, төрт жана эки жаштагы кыздарынын тарелкаларында картошка фри. Уландысы ⬇️⬇️⬇️

03.04.2020
АКЫЛМАН ТЕШИК ЧАКАГА КАНТИП СУУ ТОЛТУРДУ? (Жаңы чыгармадан үзүндү) Илгери бир акылман адам сабыр тууралуу көп айтып, элди ушул улуу сапатка чакыра берчү экен. Муну байкап жүргөн кыраакы падыша анын сөзүнө амалы шай келеби же жокпу деп текшергени алдына чакыртып, түбү тешик чака берип: “Ушуга толтуруп суу алып келесиң, болбосо зынданга салам!”, - деп шарт коёт. Акылман бир саамга ойлоно калып, падышанын айтканын аткарууга сөз берет, бирок, жүз күн убакыт сурайт. - Макул. Бирок, жүз күндөн бир күн кечиксең, өзүңдөн көр, - дейт падыша. Анан алда эмнени эстегендей өз бешенесин оң колу менен акырын чаап, - Баса, дагы бир шартым - чаканы сууга бир салган бойдон толтуруп сузуп алып келишиң керек, - деп кошумчалайт. - Жарайт, урматтуум, - дейт берки адеп сактай колун көкүрөгүнө алып бир аз ийилип. Анан ал эшигинин алдындагы чоң арыктагы суунунун жайыраак аккан жерин таап, ичин чуңкурураак кылып казып, ылдый тарабына үч казык кагып, ага такап таш менен чым аралаштыра сууну тосуп улуулатат. Падыша берген тешик чаканын боосуна эки бекем, оңойлук менен чирибес зымдарды улап, арыктын эки кырына казык сайып ошолорго чырмап байлап, баягы тоскон көлмөсүнө чөктүрөт. Эсептелгендей эле көлмө чакадан эки барабар терең болуп чыгат. Казыкка катуу байланган чаканы суу агыза албайт. Ошентип, күндөр өтө берет. Бара-бара суу тартылып азайып отуруп, сексен күн дегенде челекти араң көмгөнчөлүк тайыздайт. Ал мезгилде кеч күздүн боз кыроосу жерди тегиз каптап, үшүк түшүп, арыктын четтери тоңо баштаган болот. Токсон үчүнчү күн дегенде кыш күчүнө кирип, токсон түшүп суунун үстүн муз каптайт. Токсон жетинчи күнү суу толук тоңуп, балдар үстүндө жылгаяк тээп ойной башташат. Күн сайын табият кубулушуна назар салып турган акылман ошол күнү арыктан чаканы алганда ичи толо муз кошо чыгат. Ал түз эле падышанын сарайына багыт алат. Ошентип, сабырдуулугу менен өлкө өкүмдарынын тапшырмасын так өтөп, сынынан өтүп, көп сыйлык алып, жакын вазирине айланган экен акылман. Ошон үчүн кээ бир учурда агымга каршы жиребей, маселени тек гана убакытка калтырып коюу туурадыр. #САБЫР ТҮБҮ САРЫ АЛТЫН! БУЛ КҮНДӨР ДА ӨТӨТ, БУЮРСА 3-апрель, 2020-жыл

30.07.2020
Аза күнү... Ылайым, артынан рухий тазаруу жана ийгилик жылоолгон кез келсин. Буюрса, эртеңки кылчу курмандыктарыбыз бүгүнкү күткөн аза туманын таркаткан керимсел шамал сыяктуу болгой... Апааттан сабак алалы. Ансыз да ачышып турган көңүлдөрдү, муңканып турган жүрөктөрдү жаралабай, бири-бирибизге арка-бел болуп, баштарды, жүрөктөрдү бириктирип, ынтымак менен сыноо тоскоолдуктарын сындырып өтөлү. Белди бекем бууйлу! Оңололу! Жаман адаттарды таштап, жакшы амалдарды баштайлы! Элибиз адептүүлүгү, уяттуулугу, бекем ынтымагы жана күжүрмөн эмгеги менен ааламга атагы чыксын. Балким, маркумдарга ошонун сообу тиер. Ошону менен алардын арбактарын ыраазы кыларбыз... 30-июль, 2020-жыл

08.03.2020
Сүйүү жөнүндө, эне, жөнүндө, жубай жөнүндө ырлар толтура экен. А бирок, аялзаты тууралуу ырлар жокко эсе тура. Ошону ойлоп, үч күн мурда ушул саптарды шилтедим. Чындап эле аялзаты бар үчүн – өмүр көчү уланып келет. Ойлосоңуз, эгер жер шарындагы жети миллиард элдин баары эркек болсо, жүз жылдан кийин ким кылат? Сыйлайлы, кадырлайлы, сүйөлү, аяйлы. Бирок, жаздын бир жаркын күнүндө эле эмес, жылына 365 күн!!! Майрамыңыздар менен, асылзат аялзаты. #АЯЛЗАТЫ Аялзаты – кут, береке булагы, Аялзаты – маанай таңы, чырагы. Адамзатты жеңиштерге сүрөгөн, Ар намыстын, ийгиликтин урааны. Аялзаты – жашообуздун ырысы, Жан бүткөндүн мээримдүүсү, сулуусу. Күн суукта мештей жылуу, ысыкта, Ак жамгырды алып келген булуту. Аялзаты – ыйык эне, асыл жар, Ал бар үчүн адамзат бар, өмүр бар. Гүлсүз шалбаа, мөңгүсүз тоо сыяктуу, Аялзатсыз жашоо супсак, дүйнө тар. Аялзаты – көңүлдөрдүн шаттыгы, Аялзаты – мырзалардын марттыгы. Аялзатка бакыт сунган азамат, Өзү болор эки дүйнө бактылуу. Аялзаты – бөбөктөрдүн бактысы, Аялзаты – эргүүлөрдүн ачкычы. Аялзатын туудай тутуп кадырлайт, Ааламдагы мырзанын эң жакшысы. 08.03.2020

12.06.2020

01.03.2020
Кечээ эле кыш болчу. Тиричилик тизгинин жазга оңойлук менен бербечүдөй буркан-шаркан түшүп аткан. Зампарлаган кар жер бүткөндүн баарын басып, ошол бойдон түбөлүк орун-очок алып калчудай күпүлдөп жааган. Балким, өмүрдүн кырк экинчи кышы менен коштошкум келдиби, же тек гана буюккан буурул кыштын керемет сулуулугуна суктандымбы, айтор, жумушумдан Баялинов китепканасына чейин жөө басып барып, табияттын татынакай көз ирмемдерин фотого түшүргөн элем. Бүгүн – жаздын биринчи күнү. Ошол кыш ызгаарынын кыпын белгиси жок. Заматта теребел жайдарыланып, кардан бошонгон кара жерди жашыл тукаба жаап калды. Өмүр ушундай тез өтчү, тез өзгөрчү жалган сүрөт белем. Иши кылып, жашоонун дагы бир кышы артта калды. Эриген кар менен кошо өткөн өкүт-армандар, кайгы-капалыктар, таарынычтар көңүлдөн жуулуп кетсин, ылайым. Жашыл жазды жакшы маанайда, жаркын тилектер менен жүрөктү, дилди тазалап тосолу. Күн менен кошо дил жылысын, сөздөр, ортодогу мамилелер жаркылдасын. Байчечек менен кошо эргүүлөр, асыл жана аруу сезимдер бажырайсын. Аманчылык болсо жаз да заматта өтөт. Бүрдүн да, байчечектин да доору бүтөт. Бирок, жазда жасалган амал, кылынган эмгек калат аркада. Убакыт бошко кетпесин. Эртең артыбызга кылчайганда өз колубуздан, адал мээнетибизден жана алп аракетибизден калган ийги издерди көрүп кыбабыз канып, көңүлүбүз кубансын. Ар бир кыргыз жараны, жок дегенде #жетиден_бак_отургузалы. Бак менен кошо, балким, элибиз, жерибиз, өзүбүз, келечегибиз үчүн бакыт үрөнүн себебиз. Кыялда жашап келген арзуу-тилектердин аткарылышы үчүн алгачкы кадамдар жасалган, башталып бирок ара жолдо арасат калган мыкты жумуштар ийгилик коштоп аягына чыккан, урушкандар жарашып, бузулгандар оңолгон берекелүү убак болсун – ушул жаз. НК, 1-март, 2020-жыл

05.04.2020
ТАРКАГАН ТҮТҮН Тээтиги кыйырлар качан карасаң калың кара түтүнгө чулганып турчуу. Үйүмдүн терезесинен көргөн сайын эми Бишкектин асманы кыяматка чейин ушинтип ачылбайбы, абасы ыш, кара булоосу жыш бойдон калып, кайран өмүрлөрдү уулай береби деп көңүлүм чөкчүү. Кудайга шүгүр, түтүн таркап, аба акактай арууланганын көрчү күн да бар экен. Карантиндин эң чоң пайдаларынын бири мына ушул болду. Балким, азыркы акыбалда экономикабызга миллиарддаган акчалар түшпөй жатат. Бирок, таза абанын баасы триллиондордон да кымбат. Экономика бул - акча. Таза аба бул - ден соолук, жарык маанай, бакыбат сезим-туюм. Кайсынысы маанилүү экенин көзгө көрүнбөгөн вирустан сактанып адамзаты өндүрүш, соода, өнөр жайдын көбүн кан буугандай токтоткон бул күндөрү аябай сонун түшүнүп жатабыз. Тазар чөйрөм, тазар заманым, тазар жан дүйнөм, тазаралы кыргызым! Жараткан ырыскынын бир эшигин жапса, миң эшигин ачат деген, балким, ушулдур. #позитив

15.07.2020
Караңгыдан кийин күтүп таң турат, Капалыктан кийин күтүп шаң турат. Туман таркайт, кара булут жазылат, Аркасынан Ай, Күн тиет жаркырап. Аары чагат, чаккан менен бал сунат, Нанга айлантыш үчүн буудай жанчылат. Эртең бышып, шилекейди агызчу, Мөмө бүгүн көкмөк, ачуу – кам турат. Кар кеткен соң байчечекей баш багат, Каптабаса жалын бышпайт аш-тамак. Суктандарган сулуу сарай тургузуу – Чалчык кечип, жер көөлөөдөн башталат. Сынактардан мээнети жок өтпөйсүң, Ашыгыңа азап тартпай жетпейсиң. Ашуу ашып, кезермейин чөл кезип, Көксөп жүргөн көркөм жайга көчпөйсүң. Жазда келген чабалекей кушундай, Жакшы күндөр келет бизди утурлай. Жакут, алтын жатат ылай астында, Жашообуздун мыйзамы дал ушундай! Курсагы ток баркын билбейт машактын, Сабырсыздык башаты бүт чатактын. Түшүндүргөн көп нерсенин кадырын, Сабагы мол, балким, келген апааттын. Көрүп жатып бешенеге жазганды, Унутпайлы чилдеден соң жаз барды, Ыйман сактап, сабыр кылсак, буюрса, Жакшы күндөр келерине аз калды! Нуржигит Кадырбеков 14.07.20, 14.29 .

23.11.2019
Өзүн тааныбаган, өсүп жарытпайт... Өзүн тааныбаганга аалам сыры ачылбас... #Өзүңдү_тааны

30.12.2019
Гимнди тек гана укпай, аткаруу керек. Бул - жөн эле ыр же обон эмес. Элиңдин, мекениңдин, өлкөңдүн бардыгын сыймыктуу шарданалаган көркөм белги, жагымдуу жарыя. Гимнибиз бүт ааламга таанымал гимн болгой... #Кыргыз_гимни